دستگاه استریل کننده شیشه شیر نوزاد وسیله‌ای کاربردی برای از بین بردن باکتری‌ها و جرم‌های ریز و غیرقابل مشاهده در شیشه شیر است.
ممکن است در هنگام استفاده از این وسیله سؤالات زیادی برای تازه مادران پیش بیاید. اینکه چرا استریل کردن شیشه شیر نوزاد مهم است و هر چند وقت یک بار باید بطری شیر نوزاد را استریل کنیم از جمله سوالات رایج در این زمینه هستند.
در این مطلب همچنین به مراحل کار با دستگاه استریل و گرم کننده و بایدها و نبایدهای استفاده از دستگاه استریل خواهیم پرداخت. در پایان به برخی نکات در نگهداری و استفاده از دستگاه استریل اشاره خواهد شد. رعایت این نکات برای جلوگیری از ضعیف شدن کارایی دستگاه استریل کننده در طول زمان مهم و ضروری است.
چرا باید شیشه شیر نوزاد را استریل کنیم؟
با شستن شیشه شیر با آب و شویندهٔ مناسب برای نوزاد، ذرات اضافی شیر و آلودگی‌های قابل مشاهده از بین می‌روند. اما این تمیزی ظاهری به این معنی نیست که شیشه شیر کاملاً برای تغذیهٔ نوزاد پاکسازی شده است. همچنان احتمال رشد سریع انواع باکتری و قارچ در شیشه شیر نوزاد وجود دارد. برای ضدعفونی کردن و از بین بردن باکتری‌های ریز و قارچ‌ها لازم است از یک روش مناسب برای استریل شیشه شیر نوزاد استفاده کنید.
شما می‌توانید از روش‌های مختلفی همچون آب جوش، قرص‌های استریل کننده و یا ظرف استریل مخصوص مایکرویو استفاده کنید. اما دستگاه استریل کننده بخار وسیله‌ای است که به طور اختصاصی برای ضدعفونی کردن شیشه شیر نوزاد طراحی و تولید شده است و با تولید بخار آب، توانایی از بین بردن درصد زیادی از باکتری‌ها و جرم‌های غیرقابل مشاهده را دارد.
هر چند وقت یک بار بطری شیر نوزاد را استریل کنیم؟
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها در آمریکا (CDC) توصیه می‌کند بطری شیر نوزاد یک بار در روز استریل شود. رعایت این نکته در موارد زیر کاملاً ضروری است:
- نوزاد زیر ۳ ماه
- کودکانی که دچار مشکلات سیستم ایمنی هستند
- کودکانی که به صورت نارس متولد شده‌اند
اگر بچه‌ها بزرگ شده‌اند و مشکلات خاصی همچون ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن را ندارند، استریل کردن به صورت روزانه ضروری نیست. اما همچنان پس از هر بار استفاده باید بطری شیر به صورت کامل شسته شده و به صورت هفتگی استریل شوند. توصیه می‌شود استریل کردن منظم شیشه شیر را تا یک سالگی ادامه دهید.
 |  |
| دستگاه استریل شیشه شیر دکتر براون مدل Deluxe | ظرف استریل مایکروویو دکتر براونز (دکتر براون) مدل 806 |
مراحل استریل کردن شیشه شیر با دستگاه استریل کننده
مدلهای مختلف دستگاه استریل کننده ممکن است تفاوت‌هایی در عملکرد با هم داشته باشند اما مراحل استفاده از دستگاه استریل کننده بسیار ساده و تقریباً برای تمامی مدل‌ها یکسان است.
- طبق راهنمای محصول مقداری آب در درون مخزن دستگاه بریزید. بهتر است از آب مقطر استفاده کنید تا رسوب کردن املاح و آهک گرفتن مخزن جلوگیری شود.
- قطعات شیشه شیر را در داخل سبد مخصوص چیده و درب دستگاه را ببندید. در بعضی مدل‌ها هر یک از قطعات محل مخصوص خود را دارند. در بعضی مدل‌ها تمامی قطعات در داخل یک سبد قرار می‌گیرند و تفاوت زیادی ندارد هر قطعه در چه جایی قرار گیرد. اما باید دقت کنید که فضای کافی برای گردش بخار بین قطعات وجود داشته باشد.
- دستگاه را روشن کرده و پس از انجام تنظیمات صبر کنید تا مراحل استریل با بخار به پایان برسد. انجام تنظیمات بر اساس مدل دستگاه می‌تواند متفاوت باشد. در بعضی مدل‌ها امکان تنظیم زمان و ذخیرهٔ تنظیمات وجود دارد. در بعضی مدل‌ها زمان و برنامه ثابت است و پس از اتمام مراحل دستگاه به طور خودکار خاموش می‌شود.
- در نهایت صبر کنید تا قطعات شیشه شیر خنک شوند و سپس آنها را از داخل دستگاه خارج کنید. بهتر است سبد را به صورت یکجا از پایه دستگاه جدا کرده و اجازه دهید لوازم داخل آن خنک شوند.
- آب اضافی داخل مخزن را تخلیه کرده و دستگاه را با دستمال تمیز به خوبی خشک کنید.
 |  |  |
| ضدعفونی کننده شیشه شیر Tommee Tippee | ظرف استریل مخصوص مایکروویو Tommee Tippee | استریل کننده بخار Nuvita مدل 1084 |
بعضی از مدلهای دستگاه استریل قابلیت گرم کردن و خشک کردن شیشه شیر را نیز دارند. برای استفاده از این مدل‌ها کافیست بر اساس راهنمای دستگاه برنامهٔ مخصوص خشک‌کن یا گرمکن شیشه شیر را انتخاب کرده و منتظر پایان برنامه بمانید.
بایدها و نبایدهای استفاده از دستگاه استریل کننده
استفاده از دستگاه استریل کننده بسیار آسان است. با این حال به دلیل سر و کار داشتن با بخار آب و مسائل بهداشتی بهتر است برخی نکات ایمنی و مهم را در این زمینه مورد توجه قرار دهید.
قبل از استریل کردن تمامی قطعات شیشه شیر را بشویید
تمامی روش‌های استریل کردن تنها و تنها برای از بین بردن باکتری‌ها کاربرد دارند و هیچ یک جایگزین شستشوی دقیق شیشه شیر نمی‌شوند. بنابراین همواره دقت کنید که پیش از استفاده از دستگاه استریل تمامی قطعات از جمله بطری، پستانک و سرشیشه‌ها را به طور کامل شسته باشید.
از دستمال برای خشک کردن استفاده نکنید
ممکن است پس از استریل کردن شیشه شیر بخواهید برای خشک شدن سریع لوازم از یک دستمال استفاده کنید. این کار به معنی بی‌اثر شدن نتیجهٔ زحمات شما برای استریل کردن لوازم نوزاد است و به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. چراکه احتمال انتقال ذرات، جرم و باکتری‌های کوچک از طریق دستمال به بطری وجود دارد.
در صورت عجله برای خشک کردن لوازم می‌توانید از یک دستمال تمیز و استریل شده که از بهداشت آن مطمئن هستید استفاده کنید. همچنین بعضی از مدلهای دستگاه استریل برنامه مخصوص خشک‌کن نیز دارند که کار شما را در این مرحله آسان می‌کند.
قبل از جمع کردن قطعات دستان خود را بشویید
پس از پایان مراحل استریل، بهترین کار این است که اجازه دهید قطعات در داخل سبد باقی مانده و به آرامی خشک شوند و هر شیشه را در هنگام استفاده از سبد خارج کنید. با این حال اگر دوست دارید قطعات را جابه‌جا کنید از انبر بهداشتی استفاده کنید. همچنین قبل از جمع‌آوری قطعات شیشه شیر و بستن آن دستان خود را با آب و صابون بشویید تا از آلودگی مجدد شیشه شیر پس از استریل جلوگیری شود.
مراقب سوختگی خودتان و نوزاد باشید
فرایند استریل کردن با بخار آب موجب می‌شود لوازم بسیار داغ باشند. بنابراین همواره در حین برداشتن قطعات مراقب باشید که دستتان را نسوزانید. همچنین هیچ وقت در حالیکه نوزاد را در آغوش دارید با دستگاه استریل کننده کار نکنید. چرا که لحظه‌ای حواس‌پرتی می‌تواند به سوختگی دست و پای نوزاد با آب داغ یا بخار آب منجر شود. اگر بچه‌های کوچک دیگری در خانه دارید، دقت کنید که دستگاه در دسترس آنها نباشد.
سبد دستگاه استریل را بشویید
پس از هر بار استفاده، سبد و قطعات جدا شدنی دستگاه را با آب و شوینده ملایم شسته و اجازه دهید خشک شود. سایر قطعات و مخزن دستگاه را نیز با دستمال پاک کرده و برای استفادهٔ بعدی خشک کنید. هر چند وقت یک بار لازم است رسوب جمع شده در مخزن دستگاه را پاکسازی کنید که در قسمت‌های بعدی به این موضوع خواهیم پرداخت.
مدل شیشه شیر را بررسی کنید
بعضی از مدلهای شیشه شیر پلاستیکی یا پستانک ممکن است دوام کافی در برابر حرارت نداشته باشند. همچنین بخار آب و حرارت می‌تواند موجب تولید مواد شیمیایی در بعضی بطری‌های پلاستیکی شود. بهتر است راهنمای شیشه شیر را مطالعه کرده و مطمئن شوید که امکان ضدعفونی کردن آنها با دستگاه استریل کننده وجود دارد. محصولات تولید شده توسط برندهای مشهور و معتبر معمولاً برای این منظور ایمن و مناسب هستند.
بطری شیر نوزاد را پس از هر بار استفاده به طور کامل بشویید
استریل کردن شیشه شیر معمولاً یک بار در روز صورت می‌گیرد. اگر در طول روز چندین بار از شیشه شیر استفاده می‌کنید، هر بار پس از استفاده شیشه را به طور کامل بشویید. منظور از شستشوی کامل، جدا کردن تمامی قطعات و شستن آنها با شویندهٔ مناسب یا ماشین ظرفشویی است. شیشه نوزاد شیر محل مناسبی برای رشد و نمو انواع جرم‌ها و باکتری‌هاست. در صورت عدم شستشو پس از هر بار استفاده، باکتری‌ها سریع‌تر از آنکه فکرش را کنید موجب بیماری کودک می‌شوند.
 |  |  |
| کیف عایق دما Tommee Tippee | گرم کن و استریل شیشه شیر دکتر براونز مدل دلوکس | گرمکن الکتریکی شیشه شیر Tommee Tippee |
چرا دستگاه استریل درست کار نمی‌کند؟
مانند هر وسیلهٔ دیگری دستگاه استریل کننده نیز برای عملکرد بی‌عیب و نقص به مراقبت‌های دوره‌ای نیاز دارد. عدم رسیدگی به دستگاه و یا استفادهٔ نادرست از آن باعث می‌شود دستگاه در طول زمان کارایی خود را از دست دهد و عملکرد روز اول را نداشته باشد. در ادامه به چند نکتهٔ کاربردی برای جلوگیری از ضعیف شدن دستگاه استریل می‌پردازیم.
آهک بستن مخزن دستگاه
باقی ماندن ذرات املاح در داخل مخزن دستگاه موجب آهکی شدن مخزن می‌شود. اگر مخزن از جنس لاستیکی باشد، املاح اضافه به صورت لکه‌های تیره ته‌نشین خواهند شد. این موضوع عملکرد دستگاه استریل کننده را ضعیف کرده و می‌تواند به آلوده شدن بخار آب منجر شود. توصیه می‌شود برای جلوگیری از آهک گرفتن مخزن از آب مقطر استفاده کنید.
در صورت آهک بستن مخزن باید از روش‌های مناسب برای پاکسازی آن استفاده کنید. نحوهٔ پاکسازی مدلهای مختلف با هم متفاوت است و بهتر است راهنمای محصول را برای این منظور چک کنید. اما به طور کلی می‌توانید برای پاکسازی مخزن از آهک از اسید سیتریک ۵٪، آبلیمو یا سرکه سفید استفاده کنید.
یکی از این مواد را در داخل مخزن ریخته و حدود ۵ الی ۱۰ دقیقه صبر کنید. سپس با یک مسواک نرم و تمیز مخزن را پاک کنید تا لکه‌های آهک و رسوب‌های تیره‌رنگ از بین بروند. این کار را در فواصل زمانی منظم تکرار کنید تا از جرم گرفتن مخزن در طول زمان جلوگیری شود.
کم بودن مقدار آب در مخزن
یکی دیگر از مواردی که ممکن است عملکرد دستگاه استریل کننده را تضعیف کند، کم بودن مقدار آب موجود در داخل مخزن دستگاه است. برای جلوگیری از این مشکل هر بار مطمئن شوید که مقدار آب ریخته شده در داخل مخزن بر اساس توصیه‌های تولید کننده کافیست.
خاموش شدن دستگاه
بعضی از دستگاه‌ها قابلیت خاموش شدن خودکار در صورت عدم استفاده در یک بازهٔ زمانی خاص را دارند. این قابلیت در اصل یک مزیت برای جلوگیری از اتلاف انرژی و داغ شدن بیش از حد لوازم محسوب می‌شود. با این حال این موضوع می‌تواند گمراه کننده باشد و شما فکر کنید دستگاه در حال کار کردن است در حالیکه در طول این زمان دستگاه خاموش بوده است. همیشه از روشن بودن دستگاه در حین کار مطمئن شوید.
