غذا دادن به بعضی کودکان دست کم از صحنه جنگ ندارد: غذا خوردن کودک با اصرار مادر، صدای جیغ و گریه، توقع جایزه گرفتن و مواردی از این قبیل میتوانند باعث شوند کنترل خود را از دست دهید.
باید بدانید شما تنها کسی نیستید که با مشکل غذا دادن به کودک خود مواجه است و بسیاری از والدین حداقل در مقاطعی، مشکلات مشابهی را تجربه میکنند. در واقع بدخلقی در حین غذا خوردن، یک مرحله طبیعی در مراحل رشد کودک بوده و به مرور از بین میرود.
سعی کنید خونسردی خود را در حین غذا خوری کودک حفظ کنید. زیرا اضطراب شما میتواند اوضاع را بدتر کند، به خصوص اگر شما توقع داشته باشید بچه تان بیش از مقداری که نیاز است غذا بخورد.
اگر به کودک اجازه دهید، همیشه مقدار مورد نیاز از مواد غذایی را مصرف خواهد کرد. بنابراین بهتر است همیشه به نیاز و تصمیم کودک در این زمینه احترام گذاشته و اجازه دهید تنها به مقدار کافی غذا بخورد.
البته گفتن حرفها آسانتر از عمل کردن به آن است. در این مطلب به معرفی دلایل بدغذایی کودکان و تکنیک های کاربردی خواهیم پرداخت که میتوانند کنترل وضعیت را برای شما سادهتر سازند.
علت غذا نخوردن بعضی کودکان چیست؟
بسیاری از کودکان در مسیر رشد خود، مرحلهای را تجربه میکنند که تنها به انواع محدودی از غذاها علاقه داشته و از اکثر غذاها بدشان میآید. این خصلت در کودکان بسیار طبیعی بوده و به مرور برطرف میشود.
در برخی کودکان، این مشکل تا حدی میتواند ناشی از نوهراسی و ترس از امتحان کردن چیزهای جدید باشد. در این حالت، بچهها از امتحان کردن غذاهای جدید اجتناب میکنند. بسیاری از کودکان در سنین ۲ سالگی نوهراسی را تجربه میکنند. اما جای نگرانی وجود نداشته و به زودی از این مرحله عبور خواهند کرد.
کودکان برای تطبیق دادن خود با غذاهای جدید به اندکی زمان نیاز دارند. به مرور با مشاهده شما و سایر اعضای خانواده که به خوردن این غذاها میپردازند، کودک نیز اطمینان کافی برای امتحان کردن این مواد غذایی را به دست خواهد آورد.
بهترین راه غذا دادن به بچه بد غذا چیست؟
یکی روشهای موثر برای افزایش اشتهای کودک و میل آنها به امتحان کردن غذاهایی جدید، افزایش تحرک فیزیکی و انجام تمرینات ورزشی مناسب سن آنها میباشد. این موضوع باعث میشود تا کودک با صرف انرژی، نیاز به مصرف مواد غذایی را بهتر حس کند. در ادامه به برخی از روش های کاربردی دیگر برای غذا دادن به کودک خواهیم پرداخت.
- وعدههای غذایی را به صورت خانوادگی صرف کنید.
بخش مهمی از یادگیری غذا خوردن در کودکان از طریق الگوبرداری از والدین و سایر بچهها صورت میگیرد. بنابراین سعی کنید زمان غذا دادن به کودک را از وعدههای اصلی غذایی خانواده جدا نکنید و خودتان نیز همان غذایی را صرف کنید که به کودک میدهید. با این حال به غذای کودک نمک نزنید.
امروزه تنظیم کردن زمان مناسب برای صرف غذا به طوری که تمام اعضای خانواده بر سر میز غذا حاضر باشند اندکی دشوار است؛ به خصوص اگر هر دو والدین شاغل باشند این کار سختتر میشود. با این حال سعی کنید تا حد ممکن تعداد وعدههای غذایی مشترک بین اعضای خانواده را افزایش دهید.
در حین غذا خوردن، از غذایی که صرف میکنید تعریف کنید. شما الگوی اصلی کودک هستید. اگر شما از غذا تعریف کنید و مثلا بگویید «چه غذای خوشمزهای!»، کودک بیشتر به امتحان کردن آن نوع غذا تمایل نشان خواهد داد.
- انگیزه مثبت برای غذا خوردن در کودک ایجاد کنید.
زمانی که کودک به خوبی غذا میخورد از او تعریف کنید. کودکان به طور آشکار به تحسین شدن علاقه نشان میدهند. اگر شما تنها زمانی که فرزندتان خوب غذا نمیخورد به او توجه کنید، عادت خواهد کرد تا با غذا نخوردن توجه شما را جلب کند.
کودکان عاشق مورد توجه قرار گرفتن هستند، حتی اگر توجه منفی باشد. بنابراین شما باید توجه خود را بر روی وجه مثبت متمرکز کنید تا انگیزه کافی برای انجام کار مثبت داشته باشند. زمانی که کودک خوب نخورده است، بدون هیچ گونه اظهار نظری ظرف غذا را از جلوی او برداشته و قبول کنید که برایشان کافی است.
- وعدههای غذایی را به تجربهای لذتبخش تبدیل کنید.
تا جایی که میتوانید طوری برنامهریزی کنید که کودک بتواند غذای خود را به همراه کودکان دیگر صرف کند. به عنوان مثال اگر دوستی در مهدکودک یا کودکستان دارد که معمولا علاقه بیشتری به غذا خوردن دارد، همراه کردن کودکتان با دوستش میتواند علاقه او به غذا خوردن را افزایش دهد.
همچنین در هنگام غذا خوردن عوامل حواسپرتی همچون تلویزیون، اسباب بازیها و حیوانات خانگی را محدود کنید. وجود گزینه های سرگرم کننده در حین صرف غذا، میتواند تا حد زیادی توجه بچهها را جلب کرده و حواس آنها را از غذا خوردن پرت کند. برای ایجاد جذابیت در وعدههای غذایی میتوانید از صحبت کردن در مورد موضوعاتی به غیر از غذا بهره بگیرید.
میتوانید از غذاهای جالب برای علاقهمند کردن کودکان استفاده کنید. به عنوان مثال فینگرفودها یک گزینه مناسب برای این کار میباشند. در این اوقات به بچهها اجازه دهید غذا را لمس کرده، با غذایی بازی و کثیفکاری کند. بچهها به تسلط بر روی غذایی که میخورند و صرف غذا به تنهایی و به صورت مستقل علاقه دارند که فینگرفودها این فرصت را به خوبی فراهم میسازند.
- به وعدههای غذایی نظم دهید.
سعی کنید در طول روز برنامه مشخصی برای صرف ۳ وعده غذایی اصلی و ۲ میان وعده داشته باشید و این برنامه، با برنامه خواب کودک همخوانی داشته باشد. کودکان به سرعت به برنامههای روتین روزانه خو میگیرند و انجام هر کار در زمان ثابت و مشخص برایشان آسانتر است.
اگر کودک بیش از حد گرسنه یا خسته باشد، نمیتواند به اندازه کافی غذا بخورد. در این اوقات بهتر است قبل از چرت زدن و استراحت روزانه مقداری غذا یا نوشیدنی سبک به عنوان میان وعده به آنها بدهید. غذاهای اصلی نگه دارید و بعد از بیدار شدن به او بدهید.
اگر از دیگر اعضای خانواده برای نگهداری کودک کمک میگیرید یا او به مهدکودک میرود، زمانبندی و برنامههای غذایی کودک را به آنها توضیح دهید و از آنها بخواهید که برنامه همیشگی را اجرا کنند تا نظم غذا خوردن کودک به هم نریزد.
- بیش از حد صبر نکنید.
طول وعدههای غذایی را نیز کنترل کنید، طوری که هر وعده غذایی نهایتا ۳۰ دقیقه طول بکشد. وقتی ۳۰ دقیقه زمان غذاخوری سپری شد، برای تشویق کردن کودک به غذا خوردن به نشستن پشت میز غذاخوری ادامه ندهید. اگر به نظرتان در این فاصله غذای کافی نخورده است، برای جبران آن منتظر وعده یا میانوعده غذایی بعدی بمانید و مواد غذایی ضروری را در آن زمان به آنها بدهید. بسیاری از خردسالان و کودکان، هر آنچه که میتوانند بخورند، در همان ۳۰ دقیقه میل خواهند کرد و صبر کردن بیشتر فایدهای ندارد.
- کودک را علاقهمند نگه دارید.
در زمان صرف نهار یا شام، پشت سر غذای اصلی که بیشتر شور میباشد، یک غذای شیرین و جالب به او بدهید. بعد از یک وعده غذایی، کودک ممکن است از طعم تکراری غذا خسته شده باشد و نیاز به طعم جدیدی داشته باشد.
تبدیل یک وعده غذایی به دو نوع غذای متفاوت، شانس دریافت مواد مغذی ضروری را افزایش میدهد و در عین حال کودک در هر وعده غذایی، تنوع بیشتری از غذاها را تجربه میکند. با این حال هیچ وقت وعده غذایی شیرین را به عنوان جایزه برای وعده غذایی اصلی در نظر نگیرید. مثلا نگویید اگر این غذا رو بخوری، آن غذا را به تو خواهم داد. این کار باعث میشود از بیعلاقگی آنها به وعده اصلی تشدید شود.
همچنین غذای کودک را به صورت مقادیر کم به او بدهید. کودکان با دیدن یک بشقاب پر از غذا، میل خود را برای غذا خوردن از دست میدهند. اگر یک بشقاب کوچک را تمام کرد، تشویق کرده و پیشنهاد کنید که میتوانید کمی بیشتر به او غذا بدهید.
برای افزایش تنوع، میتوانید پیکنیک در هوای آزاد را در اوقاتی که هوا خوب است مد نظر قرار دهید. این کار میتواند هم برای کودک و هم والدین سرگرم کننده باشد. اگر کودک خود را به کافه و رستوران میبرید، همواره تنقلات مقوی به همراه داشته باشید چون ممکن است کودک شما هیچ کدام از غذاهای ارائه شده در آن کافه یا رستوران را نخورد.
- کودک را در مراحل آشپزی شرکت دهید.
برای خرید مواد غذایی کودک را همراه خود به خرید ببرید و از او برای برداشتن مواد مختلف از قفسهها کمک بگیرید. بچهها همچنین میتوانند در چیدن میز غذا به شما کمک کنند. این کار باعث میشود آنها نگرش بهتری نسبت به وعدههای غذایی داشته باشند.
کودک همچنین میتواند در مراحل آمادهسازی و پخت غذا نیز کمک کند. به کودک اجازه دهید بدون اینکه برای خوردن غذاها تحت فشار باشد، آنها را لمس کند و شکل بدهد. با این کار، به احتمال زیاد در سر میز غذا تمایل بیشتری به تمام کردن غذایش خواهد داشت.
از کجا بدانیم کودک سیر شده است؟
در صورتی که کودک رفتارهای زیر را نشان دهد به این معنی است که به اندازه کافی غذا خورده است و بهتر است بیشتر اصرار نکنید:
- زمانی که سعی میکنید به او غذا دهید دهانش را بسته نگه میدارد
- میگوید نه
- سرش با سمت دیگر برمیگرداند
- قاشق، بشقاب یا ظرف غذا را پس میزند
- غذا را در دهان خودش نگه میدارد اما تلاشی برای قورت دادن نمیکند
- به دفعات غذایی که در دهانش قرار دادهاید برمیگرداند
- سعی میکند خودش را از پشت میز غذا برهاند
- گریه و داد و فریاد سر میدهد
اشتباهات رایج در غذا دادن به کودک
برخی اوقات رفتارهای کودک در هنگام غذا خوردن باعث شوند از کوره در بروید و شروع به اوقات تلخی کنید. در برخی موارد نیز ممکن است به دنبال سریعترین راه حل برای غذا دادن به کودک (مثلا دادن جایزه و ...) باشید که در طولانی مدت اثر منفی خواهند داشت. در ادامه به برخی از کارهایی که هنگام غذا دادن به کودک باید از آن اجتناب کنید، اشاره میکنیم.
به جای غذای رد شده غذای دیگری به کودک ندهید
این کار باعث میشود کودک به مرور یاد بگیرد از این رفتار شما سوء استفاده کند. همیشه همان غذایی را به کودک بدهید که سایر اعضای خانواده نیز همان غذا را میل میکنند. البته این طبیعی است که کودک بعضی غذاها را بیشتر از غذاهای دیگر دوست داشته باشد، بنابراین سعی کنید همیشه در هر وعده غذایی یک مورد از غذاها یا همراه غذاها مورد علاقه او باشد تا انگیزه کافی برای غذا خوردن پیدا کند.
دسر را به عنوان جایزه وعده اصلی پیشنهاد نکنید
اگرچه گفتن این کار آسانتر از عمل کردن به آن است اما سعی کنید به طور جدی از این کار صرف نظر کنید. این کار باعث میشود دسر و غذاهای شیرین در ذهن کودک بسیار خواستنیتر و مطلوبتر از غذاهای اصلی و مغذی به نظر برسند.
یک ساعت قبل از غذا خوردن نوشیدنیهای زیاد مثل شیر را به کودک ندهید
نوشیدنیها باعث میشوند اشتهای کودک برای غذا خوردن از بین برود. اگر کودک تشنه است به او آب بدهید.
آبمیوهها را فقط در هنگام وعدههای غذای اصلی به کودک بدهید که بعد از آن قرار است مسواک کودک زده شود. زیرا باعث پوسیدگی دندان کودک میشوند. آبمیوهها همچنین باید رقیق باشند (تقریبا ۱۰ قسمت آب برای یک قسمت آبمیوه)
کودکان را به نوشیدنیها عادت ندهید
شربتهای میوهای، حتی انواع کمشکر آن میتوانند باعث علاقهمندی بیش از حد کودک به شیرینیجات شوند. اگر این اقلام را به کلی از فهرست خرید خود قلم بزنید نه تنها چیزی از دست ندادهاید بلکه کمک بزرگی به سلامتی کودک کرده و همچنین خودتان را از دردسرهای بعدی نجات میدهید.
همچنین حواستان باشد که کودک در طول روز بیش از حد شیر مصرف نکند. مقادیر زیاد شیر میتواند اشتهای کودک را به کلی از بین ببرد. مقدار ۳۵۰ الی ۵۰۰ میلیلیتر شیر در روز برای خردسالان کافی است. سعی کنید بطریها را کنار بگذارید و شیر یا هر نوشیدنی دیگری را در فنجان به آنها بدهید.
در صورتی که پزشک توصیه نکرده باشد، نیاز به دادن شیر خشک یا شیرهای مخصوص خردسالان به کودک نخواهید داشت و آنها مواد مغذی مورد نیازشان را به خوبی از غذاهای روزانهشان دریافت میکنند.
تنقلات را بلافاصله قبل یا بعد از غذا در اختیار کودک قرار ندهید
اگر کودک غذای اصلی را خوب میل نکرده است، بلافاصله بعد از غذا به او تنقلات ندهید. ممکن است با خود فکر کنید حالا که کودک غذای کافی نخورده است حداقل تنقلات مفید بخورد. ولی این کار کودک را به بینظمی در غذا خوردن عادت میدهد. برنامه زمانبندی را به هم نزنید و منتظر وعده بعدی بمانید.
اگر کودک غذایی را نخورد، چنین فرض نکنید که هیچ وقت آن غذا را نخواهد خورد
علایق و سلیقه کودکان به سرعت تغییر میکند. بسیاری از کودکان، بعد از ۱۰ الی ۱۵ بار مصرف یک وعده غذایی به خوردن آن عادت میکنند.
اگر وعده غذایی به یک افتضاح تبدیل شد احساس گناه نکنید
اتفاقی که افتاده را فراموش کنید و با دید مثبت به سراغ وعده غذایی بعدی بروید. شما و کودکتان هر دو در حال یادگیری هستید. کودکتان در حال یادگیری غذا خوردن و امتحان کردن طعمهای جدید است، شما نیز در حال یادگیری نحوه غذا دادن به کودک هستید. پس به خودتان سخت نگیرید و فکر نکنید که از همان ابتدا باید بینقص باشید.
اگر همچنان درگیر غذا دادن به کودک هستید...
اگر شما به طور جدی با ایجاد عادتهای غذایی مناسب برای کودک مشکل دارید، یک روش مفید میتواند این باشد که فهرستی از غذاها و نوشیدنیهایی را که در طول هفته به کودک میدهید یادداشت کنید. اگر با وجود بدغذایی، کودک تمامی مواد غذایی اصلی و ضروری همچون پروتئین، لبنیات، میوه و سبزی مصرف میکند، جای نگرانی وجود نخواهد داشت.
اگر همچنان بابت سالم بودن تغذیه کودک نگران هستید، میتوانید به مشاوره با پزشک خانواده، پزشک کودک یا مشاور تغذیه بپردازید. آنها با کنترل کردن قد و وزن کودک میتوانند وجود یا عدم وجود مشکل را تشخیص داده و شما را برای حل مشکلات احتمالی راهنمایی کنند.
منبع: babycenter