کودک شما به احتمال زیاد در هفته‌های اول تولد مورد آزمایش شنوایی‌سنجی قرار گرفته است. اگر کودک در بیمارستان به دنیا آمده باشد، این تست‌ها معمولا در بیمارستان انجام می‌شوند. اگر فرزندتان را در خانه یا مطب ماما به دنیا آورده‌اید، احتمالاً ماما معاینات و بررسی‌های اولیه را انجام داده باشد. به طور کلی، مشکلات مادرزادی شنوایی، به فاصله کوتاهی بعد از تولد مشخص می‌شوند. در این مطلب، با بررسی مراحل رشد شنوایی کودکان، به معرفی علائم کم‌شنوایی کودک در سنین مختلف خواهیم پرداخت.
بررسی وضعیت شنوایی کودک در یک سالگی
زمانی که نوزاد به ۱۲ ماهگی می‌رسد، اگر از نظر شنوایی در وضعیت مناسبی قرار داشته باشد، باید بتواند چیزهایی را که شما می‌خواهید با اشارهٔ دست و انگشت نشان دهد یا هنگام شنیدن اسمش واکنش نشان دهد. بسیاری از کودکان در این سن، می‌توانند صداهایی را که از اتاق‌های دیگر به گوش می‌رسند تشخیص دهند. همچنین از یک بچه یک ساله توقع می‌رود تا معنی جملاتی همچون «نه»، «بای‌بای» را تشخیص دهد؛ حتی اگر شما هنگام بیان این کلمات از اشارات دست استفاده نکرده باشید.
سنجش شنوایی کودکان پس از یک سالگی
یک روش مناسب برای ارزیابی سلامت شنوایی کودکان در سنین بالای یک سال، سنجش مهارت‌های کلامی آنهاست. با اینکه مهارت‌های کلامی و حرف زدن بچه‌ها با هم متفاوت است اما به طور حدودی می‌توان سطوح زیر را تعیین کرد:
- در ۱۵ ماهگی، بچه‌ها باید بتوانند آواهای معنی‌دار تولید کنند. بچه‌ها در این سن حدود ۲ الی ۶ کلمه را بیان کرده و معنی این کلمات را به طور کامل متوجه می‌شوند.
- در ۱۸ ماهگی، بچه‌ها باید بتوانند از ۶ الی ۲۰ کلمه استفاده کرده و ریتم موسیقی و آواز را تقلید کنند.
- در ۲ سالگی، اکثر بچه‌ها بیشتر از ۵۰ کلمه را یاد می‌گیرند و با ترکیب دو یا سه کلمه، جمله‌های ساده می‌سازند.
اگر کودک شما در سن مورد نظر این توانایی‌ها را کسب نکرده باشد، و شما در مورد سلامت شنوایی آنان مطمئن نیستید، بهتر است با یک پزشک یا پرستار اطفال مشورت کنید.
مهمترین علائم کم شنوایی در کودکان
مشکلات شنوایی که در هنگام تولد شناسایی نشده‌اند به احتمال زیاد موقتی یا جزئی هستند. سرماخوردگی و یا عفونت گوش از جمله دلایل رایج بروز اختلال شنوایی کوتاه‌مدت در کودکان هستند. برخی اوقات نیز، کودکان مشکل شنوایی خاصی نداشته و صرفاً به دلیل سرگرم شدن روی موضوعی خاص، نسبت به صداهای محیط بی‌توجه هستند.
به طور کلی علایم کم شنوایی در کودکان عبارتند از:
- دشواری در ادامه دادن مکالمات
- بالا بردن صدای تلویزیون
- واکنش نشان ندادن زمانی که آنها را صدا می‌کنید
- بسیار بلند صحبت کردن
- ناآرامی، بی‌قراری و کج‌خلقی
البته هر یک از این علائم می‌توانند به دلایل دیگری نیز ایجاد شوند و لزوما به معنی اختلال شنوایی کودک نیستند. با این حال در صورت مشاهدهٔ چند مورد از علایم به صورت همزمان و ادامهٔ مشکلات، بهتر است به پزشک کودک مراجعه کنید.
چه دلایلی می‌توانند به اختلال شنوایی در کودکان منجر شوند؟
عفونت و چرک کردن گوش، از شایع‌ترین دلایل ایجاد مشکلات شنوایی در کودکان است. مایعاتی که در گوش میانی کودک جمع می‌شوند، از حرکت آزادانهٔ ۳ استخوان کوچک گوش جلوگیری می‌کنند. بدین ترتیب، امواج صوتی به گوش داخلی منتقل نشده و عمل شنوایی مختل می‌شود.
تقریباً از هر ۵ کودک دو ساله، یک نفر به این عفونت که به طور علمی «اوتیت میانی ترشحی» یا گوش چسناک نام دارد، دچار می‌شود. همچنین تقریباً نیمی از خردسالان، در سنین پیش‌دبستانی حداقل یک بار این مشکل را تجربه می‌کنند.
سایر دلایلی که می‌توانند به ایجاد اختلال شنوایی در کودکان منجر شوند عبارتند از:
- بیماری‌های عفونی مادر در زمان بارداری یا حین زایمان، می‌توانند احتمال بروز مشکلات شنوایی در کودک را افزایش دهند.
- برخی کودکان به صورت مادرزادی با بیماری بیماری اتواسکلروز (اسفنجی شدن استخوان گوش درونی) متولد می‌شوند که از عملکرد صحیح عصب‌های شنوایی جلوگیری کرده و عملکرد شنوایی را مختلف می‌کند.
- آسیب دیدن بخشی از سیستم عصبی کودک که با عصب‌های شنوایی در ارتباط باشد، می‌تواند به بروز مشکلات شنوایی منجر شود. وارد شدن ضربات شدید به سر، جراحی روی سر، و قرار گرفتن در معرض صداهای به شدت بلند، از جمله مواردی هستند که می‌توانند سیستم عصبی کودک را تحت تأثیر قرار دهند.
- عدم دریافت اکسیژن کافی در هنگام تولد (اختناق بدو تولد) و یا یرقان شدید نیز می‌توانند از عوامل تأثیرگذار روی اختلال شنوایی نوزاد باشند.
- بیماری‌هایی نظیر منیژیت (meningitis) و التهاب مغز یا آنسفالیت مغزی (encephalitis) که اثر مستقیم روی مغز فرد دارند، می‌توانند با آسیب به دستگاه شنوایی نیز همراه باشند.
روش درمان مشکلات شنوایی کودکان، بستگی زیادی به علت ایجاد مشکل شنوایی دارد. تقریباً یک کودک از هر ۱۰۰۰ کودک، به مشکلات دائمی در دستگاه شنوایی مبتلا هستند که این به معنی نیاز به استفاده از لوازم گوشیار همچون سمعک است.
با این حال، از دست دادن شنوایی به صورت دائمی در کودکان خردسال به ندرت پیش می‌آید. در صورتی که نسبت به علائم کودک خود نگران هستید، با پزشک آنها مشورت کنید.
منبع:babycenter
