موضوع گرمازدگی کودکان در تابستان یکی از مسائل مهمی است که لازم است والدین اطلاعات کافی پیرامون آن داشته باشند. بدن بچه‌ها توانایی کمتری برای تطبیق و سازگار شدن با دمای محیط دارد. به همین دلیل مهم است که ایمنی و سلامتی کودک از نظر دما در تابستان جدی گرفته شود.
لازم نیست بچه‌ها را از بیرون رفتن محروم کنید، کافیست آنها را به نحو مطلوبی از تابش آفتاب حفظ کنید، آبرسانی کافی را فراموش نکنید و زمان مناسبی برای استراحت روزانه در نظر بگیرید. در این مقاله از بامبینو کالا، ابتدا به تفاوت‌ها و علائم گرمازدگی و گرماخستگی خواهیم پرداخت. سپس به برخی نکات کاربردی برای پیشگیری از گرمازدگی کودک اشاره خواهیم کرد.
گرمازدگی یا گرماخستگی؟
در اصطلاح عام ما به هر نوع بی‌حالی یا بیماری ناشی از گرما از لفظ گرمازدگی استفاده می‌کنیم. با این حال، نوع گرمازدگی با هم متفاوت است. زمانی که بدن به خاطر تعریق بیش از حد مقادیر زیادی آب و نمک از دست بدهد مشکل گرماخستگی (Heat Exhaustion) زمانی رخ می‌دهد.
گرمازدگی (Heat Stroke) یک وضعیت اورژانسی است که در آن بدن به طور کلی نمی‌تواند دمای داخلی خود را کنترل کند. آشنایی با علائم هر دو وضعیت گرمازدگی و گرماخستگی بسیار مهم است و شما باید اطلاعات کافی در هر دو مورد داشته باشید تا بتوانید از کودک به خوبی مراقبت کنید.
گرماخستگی در کودکان
احتمال گرماخستگی بچه‌ها از اوایل تیرماه تا اواسط شهریور از هر زمان دیگری بیشتر است. با اینکه گرماخستگی به اندازه گرمازدگی یک وضعیت اورژانسی محسوب نمی‌شود اما پزشکان اطفال هشدار می‌دهند که گرماخستگی برای بچه‌ها می‌تواند جدی‌تر از آن باشد که والدین تصور می‌کنند.
در واقع قبل از بروز علائم گرمازدگی، علایم خفیف‌تری از بیماری در اثر گرما در کودک بروز می‌کنند که اگر در همان زمان جدی گرفته شوند می‌توان به کلی از گرمازدگی جلوگیری کرد. گرماخستگی به طور کلی در هنگام بازی و فعالیت کردن بچه‌ها در فضای آزاد و زیر تابش آفتاب بیشتر رخ می‌دهد.
علائم گرماخستگی در بچه‌ها
- افزایش دمای بدن به ۳۷.۷ تا ۴۰ درجه سانتی‌گراد
- سرد و نمناک بودن پوست با وجود دمای بالای بدن
- مور مور شدن
- ضعف، بی‌حالی و سرگیجه
- سردرد
- تعریق زیاد
- تشنگی شدید
- زودرنجی و کج‌خلقی
- گرفتگی عضلات
- تهوع و استفراغ
در زمان مشاهده علائم گرماخستگی در بچه‌ها چه کنیم؟
بسیار مهم است که به محض حس کردن گرماخستگی در بچه‌ها، دست به کار شده و مراقبت از آنها را شروع کنید تا کار به گرمازدگی نرسد. اگر به نظر می‌رسد دمای بالای هوا بچه‌ها را خسته کرده و باعث بیماری آنها شده است اقدامات زیر را انجام دهید.
- بچه‌ها را به یک مکان خنک و سایه‌دار منتقل کنید. ترجیحا در داخل ساختمان یا ماشینی که کولر داشته باشد.
- نوشیدنی‌های خنک و حاوی نمک به بچه‌ها بدهید. نوشیدنی‌های ورزشی یک گزینه ایده‌آل در این زمینه محسوب می‌شوند.
- سطح پوست بچه‌ها را با یک حوله یا اسفنج خیس نم‌دار کنید.
- اگر بچه‌ها در ناحیه شکم و پاها دچار گرفتگی عضلات شده‌اند با ملایمت ناحیه دردناک را ماساژ دهید.
اگر بچه‌ها نمی‌توانند آب بنوشند یا به نظر می‌رسد هوشیاری خود را از دست داده‌اند، باید توسط دکتر معاینه شوند.
علائم گرمازدگی کودکان
همان طور که اشاره شد، در صورتی که گرماخستگی و بیماری ناشی از دمای زیاد در بچه‌ها درمان نشود بدن آنها به طور کلی در کنترل دمای داخلی دچار مشکل شده و نخواهد توانست دمای اضافی خود را از دست دهد. گرمازدگی اگر به سرعت مورد معالجه قرار نگیرد می‌تواند به آسیب‌های مغزی منتهی شود. علائم گرمازدگی کودک عبارتند از:
- افزایش دمای بدن به بالاتر از ۴۰ درجه سانتی‌گراد
- توقف تعریق
- گیجی و حواس‌پرتی
- پوست داغ، ملتهب و خشک
- از دست دادن هوشیاری
- تهوع، اسهال، استفراغ
- تنفس و ضربان قلب سریع
- سردرد شدید
- تشنج
- ضعف و بی‌حالی
در زمان گرمازدگی کودک چه کنیم؟
گرمازدگی یک وضعیت اورژانسی است. اگر بچه‌ها به مدت طولانی در محیط گرم بوده‌اند و علائم گرمازدگی را نشان می‌دهند باید بدون فوت وقت با اورژانس تماس بگیرید. تا زمان رسیدن اورژانس لازم است اقدامات زیر را انجام دهید:
- بچه‌ها را به یک محیط خنک منتقل کنید و لباس‌هایشان درآورید
- بچه‌ها در داخل وان حمام آب سرد قرار دهید
- اگر وان در دسترس ندارید، از حوله‌های خیس شده در آب سرد استفاده کرده و حوله‌ها را به سرعت عوض کنید
- از نوشاندن مایعات به بچه‌ها در حالت بیهوشی اجتناب کنید مگر اینکه هوشیار باشند و بتوانند آب بنوشند
چه بچه‌هایی بیشتر در معرض گرمازدگی هستند؟
گرمازدگی یک خطر جدی برای تمامی بچه‌هاست. اما برخی کودکان بیشتر در معرض خطر هستند. از جمله:
- کودکانی که اضافه وزن دارند
- کودکانی که داروهای خاصی مصرف می‌کنند
- کودکانی که دچار بیماری هستند
- بچه‌هایی که دچار آفتاب سوختگی شده‌اند
ورزش کردن بچه‌ها در تابستان
در صورتی که بچه‌ها ورزش کنند احتمال بروز گرماخستگی بیشتر از گرمازدگی است اما در صورت بروز گرمازدگی میزان خطر بیشتر خواهد بود. بالاترین میزان ریسک فعالیت‌های ورزشی در تابستان از ۱۲ ظهر تا ۶ عصر است. اگر بچه‌های شما ورزش می‌کنند به نکات زیر توجه کنید:
- بچه‌ها به دفعات مکرر برای استراحت و نوشیدن آب توقف کنند
- لباس سبک و ضدتعریق با رنگ‌های روشن بپوشند
- از ورزش در محیط باز و زیر تابش آفتاب جلوگیری کنند
در صورت نگرانی از وضعیت سلامتی کودک، با مربی وی صحبت کنید و مطمئن شوید که برنامه مشخصی برای ارائه کمک‌های اورژانسی در صورت ابتلای بچه‌ها به گرمازدگی و گرماخستگی دارد.
گرمازدگی در نوزاد
گرمازدگی در نوزادان به ندرت اتفاق می‌افتد اما در صورت رخ دادن یک وضعیت جدی خواهد بود. نشاندن بچه‌ها در داخل ماشین پارک شده، رانندگی در داخل ماشین گرم به مدت طولانی، و نگه داشتن بچه‌ها در هوای گرم بیرون به مدت طولانی دلایل اصلی بالا رفتن دمای بدن نوزاد هستند.
از آنجایی که نوزاد توانایی تکلم ندارد شما باید بیشتر مراقب علائم آنها باشید. رفتارهای غیرعادی کودک را زیر نظر بگیرید و به علائم زیر دقت کنید:
- بیقراری
- تنفس سریع
- خواب‌آلودگی
- زودرنجی و کج‌خلقی
- تهوع و استفراغ
چگونه از گرمازدگی کودک در تابستان جلوگیری کنیم؟
پدر و مادرها با اقدامات ساده‌ای می‌توانند جلوی بیماری بچه‌ها در تابستان را بگیرند. کافیست بازی کردن و گردش در هوای آزاد را به ساعت‌های خنک روز یعنی اول صبح و بعد از غروب موکول کنید. در صورت مجبور بودن به حضور در بیرون، در سایه قرار بگیرید، به طور مرتب استراحت کنید و به همراه بچه‌ها آب بنوشید.
به جای لباس‌های کتان و پنبه سنگین، لباس‌های راحتی سبک با رنگ روشن به بچه‌ها بپوشانید. اگر قرار است به مدت طولانی در فضای بیرون باشید حتماً از لباس‌های مقاوم در برابر تابش آفتاب استفاده کنید. در نهایت استراحت به صورت روزانه و کاهش فعالیت فیزیکی در ساعت‌های گرم روز را فراموش نکنید.
منبع : بامبینو کالا
